Bài viết dựa trên khái niệm Theory of mind 

ConCủaMẹ xin giới thiệu một bài kiểm tra suy nghĩ của bé mà các PH/GV có thể dễ dàng thực hiện. Bài kiểm tra được thực hiện bằng các bước sau đây:

1. Đầu tiên bạn kể cho bé nghe câu chuyện Gấu mẹ và Gấu con
2. Sau đó bạn hỏi bé vài câu hỏi đơn giản
3. Rồi bạn kiểm tra câu trả lời dựa trên số tuổi của bé

Bước 1: Kể cho bé nghe câu chuyện sau. Khi kể chuyện, bạn nên cắt 2 con búp bê bằng giấy, 2 cái kẹo và 2 cái gối để minh họa cho câu chuyện.

Gấu mẹ và gấu con mỗi người có 1 cái kẹo. Cả Gấu mẹ và Gấu con đều cất cái kẹo ở dưới gối ở đầu giường.

Gấu con đi ra ngoài chơi, Gấu mẹ ở nhà lấy kẹo của Gấu con dấu vào dưới gối của mình (bạn nên minh họa cho bé thấy Gấu mẹ dấu cái kẹo của Gấu con).

Bước 2: Hỏi bé câu hỏi sau

Khi Gấu con về nhà, Gấu con sẽ tìm cái kẹo của mình ở chỗ nào?

Bước 3: Kiểm tra câu trả lời dựa trên tuổi của bé

Hầu hết các bé bình thường vào độ 6, 7 tuổi và một số ít bé 3, 4 tuổi sẽ nói “Gấu con sẽ tìm kẹo dưới gối của mình”. Các bé này nghĩ gì?

Bé nghĩ:

• Bé biết là Gấu mẹ dấu kẹo của Gấu con.
• Bé biết là Gấu con không biết kẹo đã bị dấu chỗ khác.
• Bé biết là Gấu con nghĩ sai (sẽ tìm kẹo dưới gối của mình), nhưng việc “Gấu con nghĩ sai” là một việc đúng, và bé đoán được hành vi của Gấu con dựa trên hiểu biết sai của Gấu con. Nói nôm na là bé có khả năng “đóng vai” Gấu con, và đoán được Gấu con sẽ tìm cái kẹo dưới gối của mình.

Các bé có vấn đề về trí thông minh sẽ không biết như trên. Các bé này có thể nói là Gấu con sẽ tìm kẹo dưới gối của mình vì Gấu mẹ dấu ở đó rồi. Hầu hết các trẻ TK sẽ trả lời sai (rằng Gấu con sẽ tìm dưới gối của Gấu mẹ), và phần lớn các trẻ TK đã trưởng thành cũng sẽ trả lời sai như thế. 

Các bé TK có trí thông minh tốt vẫn có thể trả lời đúng dựa trên suy đoán chứ không dựa trên khả năng “đóng vai”. Các bé có Hội chứng William (William’s Syndrome) trí thông minh thấp nhưng thường vẫn trả lời đúng.

Nếu các bé bình thường đã hơn 6, 7 tuổi nhưng trả lời sai, bạn nên đưa bé tới bác sĩ, chuyên gia để khám.

Kết luận: Bài kiểm tra Gấu mẹ/Gấu con không phải là một bài test sàng lọc để chứng minh bé có TK hay không. Các PH/GV chỉ nên làm bài kiểm tra này ở nhà, và báo cáo kết quả cho bác sĩ, chuyên gia (hay yêu cầu họ làm bài kiểm tra này cho mình) để giúp bác sĩ/chuyên gia hiểu rõ về bé hơn. 

Mời các bạn đọc thêm, thảo luận, góp ý, đánh giá đề tài này tại đây http://www.concuame.com/forum/viewtopic.php?f=8&t=313 

TS Trần K. Xuyến

ConCủaMẹ.com