Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi admin » T.Tư Tháng 10 20, 2010 8:11 pm

Sapolsky.jpg
Sapolsky.jpg (10.28 KiB) Đã xem 26488 lần.

Sapolsky là nhà nghiên cứu thần kinh học/sinh học đang giảng dạy tại Đại học Stanford, California. Đây là bài viết chắt lọc các nghiên cứu của ông về stress, gạn ra các chi tiết liên quan cho các bà mẹ có con TK.

brain1.jpg
brain1.jpg (8.83 KiB) Đã xem 26513 lần.


Cách đây khoảng 50 năm, người ta bắt đầu biết về tác hại của stress: đó là bệnh loét dạ dày. Sau đó một nhà nghiên cứu tại Úc đã chứng minh rằng thật ra loét dạ dày là do 1 loại vi trùng gây ra, và việc điều trị là dùng thuốc trụ sinh. Từ lúc đó trở đi mọi người vui mừng khi biết rằng chẳng phải stress, mà chỉ vì chưa uống đúng thuốc nên mới bị loét dạ dày.

Nhưng niềm vui không dài lâu. Ngay sau đó các bác sĩ bắt đầu nhận ra rằng phần lớn những người bị loét dạ dày đều là những người bị stress trong cuộc sống. Các bác sĩ thấy rằng cứ 3 người thì có 2 người mang vi trùng gây loét trong dạ dày. Nhưng tại sao những người bị stress thì có khả năng loét dạ dày cao hơn?

Các nghiên cứu sâu hơn cho thấy khi người ta bị stress, sức đề kháng cơ thể xuống thấp, cơ thể không tự làm lành, tự vá víu nữa nên các vi trùng trên bùng lên, tấn công làm loét thành dạ dày. Các nghiên cứu cũng cho thấy người bị stress có tuổi thọ thấp hơn. Hóa ra là khi ta bị stress, tim đập mạnh đẩy áp xuất máu tăng cao, gây thiệt hại cho thành động mạch máu. Lâu ngày các thiệt hại/vết trầy này là chỗ các chất mỡ bám vào làm nghẽn động mạch gây đột biến tim, đột quỵ. Người bị stress cũng dễ bị cao máu hơn, dễ bị béo phì hơn. Ngay cả não cũng bị teo đi.

Để hiểu rõ thiệt hại và để tránh stress, ông Sapolsky đã có các nghiên cứu lên loài vượn ở Phi châu. Tại sao lại chọn loài vượn này? Vì chúng bỏ ra 3 tiếng mỗi ngày để kiếm ăn, còn lại thì chỉ để hành hạ nhau. Ông Sapolsky đã quay phim các con đực đầu đàn, khi ăn no xong, chúng quấy phá, thậm chí đánh đập các con đực nhỏ làm trò vui. Ông Sapolsky đã phải cẩn thận bắt các con đực đầu đàn và các con đực nhỏ, lấy mẫu máu để đo thiệt hại do stress gây ra. Sở dĩ phải bắt chúng một cách cẩn thận (dùng sung thuốc mê) vì nếu đuổi hay bẫy chúng, chúng sẽ bị stress, làm cho nghiên cứu không chính xác. Nghiên cứu của ông kéo dài hàng chục năm.

abusive-monkey.jpg
abusive-monkey.jpg (9.64 KiB) Đã xem 26460 lần.

Hình trên: một con vượn đầu đàn đang hành hạ một con đực nhỏ hơn cho đỡ buồn

Kết quả cho thấy các con đực bị hiếp đáp thường bị các bệnh tim. Tế bào phần nhớ trong não bộ cũng nhỏ đi, làm chúng hay quên. Trong khi đó các con đực đầu đàn thì chẳng bị bệnh tim mà cũng chẳng bị ảnh hưởng đến trí nhớ. Việc này rất trùng hợp với con người, vì người bị stress cũng có khả năng bị bệnh tim cao hơn, hay mất trí nhớ/hay quên.

vein-diffs.jpg
vein-diffs.jpg (16.64 KiB) Đã xem 26537 lần.


Hình trên: Mạch máu bên trái của người bị stress (bắt đầu bị nghẽn). Mạch máu bên phải của người không stress.


Ông Sapolsky cho biết, con vật bị stress cũng đỡ hơn con người. Khi một con ngựa vằn bị stress vì bị sư tử đuổi, máu nó tiết ra adrenaline làm nhịp tim tăng cao, cơ thể nó chỉ tập trung vào 1 việc: chạy thật nhanh bất kể các thiệt hại khác cho cơ thể. Sau khi chạy thoát cơ thể nó trở lại bình thường ngay lập tức.

Con người thì không được như vậy. Khi bị stress chúng ta có thể hành động để stress càng cao hơn, ví dụ như khi kẹt xe thì chúng ta nhấn còi xe, tranh dành đường đi. Ở nhà thì khi stress vì con, chúng ta to tiếng gây lộn với người khác. Chúng ta không cắm đầu chạy rồi sau đó quên đi như con ngựa vằn. Hơn nữa khi kẹt xe, đầu chúng ta luôn nghĩ về công việc, con cái ở nhà, chợ búa ngày mai… làm cho stress lại càng nặng thêm.

Một nghiên cứu khác cho thấy các bà mẹ nuôi con bệnh thì dễ bị stress, làm cơ thể “già đi” gấp 6 lần người bình thường. Có nghĩa là 1 năm của một bà mẹ có con TK, nếu không biết kiềm chế stress, sẽ tương đương với 6 năm của một bà mẹ có con không TK: cơ thể già nua đi, thiệt hại gây ra cho cơ thể cao hơn…

Khi chơi các trò chơi cảm giác mạnh, cơ thể ta căn bản cũng đang chịu stress, nhưng tại sao nó lại không có hại? Vì chúng ta mong đợi các cảm giác mạnh đó, và cơn stress đó sẽ qua đi khi trò chơi ngừng lại. Vậy thì tránh stress thì khó, nhưng kiềm chế chúng thì dễ hơn chúng ta thường nghĩ.

Để tránh stress, chúng ta không thể chạy như con ngựa vằn, nhưng chúng ta có thể làm tương tự như vậy. Nếu không tìm ra trường học cho con, chúng ta bỏ ra 1 tiếng buổi tối ngồi suy nghĩ, vạch kế hoạch đối phó, phương án A là gì, phương án B là gì. Sau đó chúng ta viết vào một cuốn sổ tay rồi quên đi. Khi nào cần tới, chúng ta mở sổ ra để xem nên làm gì. Chúng ta không nên cứ suy nghĩ trong đầu ngày này qua tháng nọ vì như vậy chúng ta sẽ bị stress, sẽ không có sức khỏe để chăm sóc cho con mình lâu dài.

Thu xếp để có những buổi đi chơi với bạn bè, để con ở nhà không phải là ích kỷ. Đó là việc làm cần thiết để tránh stress, giữ sức khỏe lâu dài để lo cho con cái. Khi bị stress, đừng có các hành động khác để làm stress tăng thêm. Nên tự kiểm tra xem có đúng máu mình đang sôi lên, cơ thể mình đang bùng lên... để từ đó chúng ta kiềm chế stress một cách ý thức.

Các bé TK cần các bà mẹ khỏe mạnh để chăm sóc lâu dài. Diễn đàn CCM hy vọng sẽ là nơi giúp bạn tìm hướng đi, tránh stress và kiểm soát stress để có được cuộc sống tươi đẹp với các thiên thần nhỏ của mình.
happy-mom-and-child.jpg
happy-mom-and-child.jpg (5.23 KiB) Đã xem 26616 lần.


(còn tiếp)
Trong bài tới chúng ta sẽ bàn các cách thức lên kế hoạch cụ thể cho 1 vấn đề để tránh stress, xem xét lợi/hại của việc lên kế hoạch trong sổ tay hay nhớ trong đầu.
admin
Site Admin
 
Bài viết: 1411
Ngày tham gia: T.Bảy Tháng 12 13, 2008 11:22 am

Re: Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi phtran1302 » T.Tư Tháng 10 20, 2010 8:40 pm

Nói đến stress thì bảo đảm 100% các bà mẹ có con TK nào cũng trãi qua. Chính bản thân P cũng không tránh khỏi và phải đối đầu với nó. Khi ngã quỵ tức là cần đến 1 bác sĩ tâm lý và ....đến nay P vẫn còn phải đều đặn dùng thuốc cho quân bình tinh thần !! :( Làm sao để giảm stress ư ? Nói thì dễ mà làm vô cùng khó, mỗi ngày mình phải trực diện đối đồu với nó và hằng ngày chăm bé thì quả là stress thường đeo đẳng. Nếu muốn đi chơi đâu đó mà mình không tự cho mình ích kỷ thì chính những người trong gia đình sẽ gán cho mình cái danh từ đó. Không phải ai trong gia đình cũng có thể hiểu và thông cảm, có người còn cho rằng chính ba, mẹ làm cho con bị bệnh ! Chính trong gia đình chưa thông cảm thì nói chi ngoài xã hội. Do vậy, làm cha mẹ trẻ tự kỷ ngoài việc stress vì lo lắng, chăm sóc con thì còn bị áp lực từ phía người thân và gia đình.
Phương
Sửa lần cuối bởi phtran1302 vào ngày T.Tư Tháng 9 06, 2017 3:16 am với 1 lần sửa.
Phương
phtran1302
 
Bài viết: 3031
Ngày tham gia: T.Hai Tháng 3 16, 2009 12:45 am
Đến từ: Saigon, Viet Nam

Re: Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi phi » T.Tư Tháng 10 20, 2010 11:42 pm

Do vậy, làm cha mẹ trẻ tự kỷ ngoài việc stress vì lo lắng, chăm sóc con thì còn bị áp lực từ phía người thân và gia đình.


Phương ơi, tức giận và stress là 2 việc khác nhau nhé. Tức giận là cảm xúc không nhất thiết phải đè nén, còn stress là hậu quả Phương ạ. Nếu thiên hạ bàn ra tán vào quá thì Phương luyện Kim Cương Bất Hoại đi. Luyện xong rồi người cứng như đá, thiên hạ nói gì kệ thiên hạ, việc ta thì ta cứ làm. Ở tuổi của Phương, tuy chưa gì nhưng cũng biết ở đời cái gì là đúng sai phải không Phương?

Hôm nọ mình đi nha sĩ, cô ta nói mình cũng stress nặng. Mình hỏi: "Sao chị lại nói vậy?" Cô ta nói: "Anh thường xuyên nghiến răng, nhìn vào răng thấy trầy hết rồi".
Phi
Special Ed.
Hình đại diện của thành viên
phi
 
Bài viết: 5627
Ngày tham gia: CN Tháng 2 08, 2009 10:23 am

Re: Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi phtran1302 » T.Tư Tháng 10 20, 2010 11:54 pm

Dear Anh Phi
P không tức giận vì lời người ngoài, mà là từ người thân do kém thông cảm và hiểu về TK nên hay có lời làm đau lòng mình và những đề nghị trái khoáy khiến mình nhức đầu đó anh Phi. Luyện công gì đi nữa cũng cần phải có thời gian cho chai cứng lại rồi mới được anh Phi.
Anh Phi chắc khi ngủ nghiến răng chớ gì :lol: - Chớ mấy người stress nặng làm có được gương mặt "baby face" như anh Phi ? :lol:
Phương
Phương
phtran1302
 
Bài viết: 3031
Ngày tham gia: T.Hai Tháng 3 16, 2009 12:45 am
Đến từ: Saigon, Viet Nam

Re: Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi phi » T.Hai Tháng 11 01, 2010 11:26 pm

phtran1302 đã viết:Dear Anh Phi
P không tức giận vì lời người ngoài, mà là từ người thân do kém thông cảm và hiểu về TK nên hay có lời làm đau lòng mình và những đề nghị trái khoáy khiến mình nhức đầu đó anh Phi. Luyện công gì đi nữa cũng cần phải có thời gian cho chai cứng lại rồi mới được anh Phi.
Anh Phi chắc khi ngủ nghiến răng chớ gì :lol: - Chớ mấy người stress nặng làm có được gương mặt "baby face" như anh Phi ? :lol:
Phương


Mình có nuôi mấy con chim zebra finch, tạm dịch là "sẻ trắng". Mấy lần trước nó đẻ trứng xong thì cứ mổ cho vỡ ra. Mình đi hỏi thì được cho biết là nó stress nên nó phá vỡ trứng. Mình nghĩ bụng: "chim mà cũng stress sao"?

Sau đó mình làm theo lời "bác sĩ chim" khuyên, lấy cỏ khô bỏ vào cho nó có cái chơi đùa, cho nó ăn thêm rau (ngoài hạt ngũ cốc), buổi tối cho nó vào góc tối đỡ ồn để nó ngủ ngon vì mình thì thức khuya ... Thế là nó đẻ 4 quả trứng liên tiếp và liên tục chui vào tổ ấp . Hoá ra chim nó cũng bị stress thật.
Phi
Special Ed.
Hình đại diện của thành viên
phi
 
Bài viết: 5627
Ngày tham gia: CN Tháng 2 08, 2009 10:23 am

Re: Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi phtran1302 » T.Ba Tháng 11 02, 2010 1:04 am

Anh Phi ơi ! Nuôi sẻ trắng mà cực vậy anh Phi, nuôi con còn ráng chớ nuôi vật mà vậy thì P thua, anh Phi ơi !
Phương
Phương
phtran1302
 
Bài viết: 3031
Ngày tham gia: T.Hai Tháng 3 16, 2009 12:45 am
Đến từ: Saigon, Viet Nam

Re: Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi phi » T.Ba Tháng 11 02, 2010 10:21 am

phtran1302 đã viết:Anh Phi ơi ! Nuôi sẻ trắng mà cực vậy anh Phi, nuôi con còn ráng chớ nuôi vật mà vậy thì P thua, anh Phi ơi !
Phương


Hi Phương, đâu có rảnh mà nuôi chim. Cái này giống như nguoi ta bỏ trước cửa nhà vô thừa nhận, chẳng lẽ để nó chết? Loại chim này không sống trong thiên nhiên được vì bị nuôi lồng quá lâu (giống như cá vàng đó, thả ra hồ nó chết ngay). Thôi thì chấp nhận nghiệp nuôi chim chứ sao bây giờ . Đang tính tập cho nó ra vườn cho quen, hè năm sau trời mát thì thả nó đi ... :(
Phi
Special Ed.
Hình đại diện của thành viên
phi
 
Bài viết: 5627
Ngày tham gia: CN Tháng 2 08, 2009 10:23 am

Re: Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi gvngoc » T.Tư Tháng 5 04, 2011 7:12 pm

[
"phtran1302"][color=#400040]Dear chị Phương
không tức giận vì lời người ngoài, mà là từ người thân do kém thông cảm và hiểu về TK nên hay có lời làm đau lòng mình và những đề nghị trái khoáy khiến mình nhức đầu đó anh Phi. Luyện công gì đi nữa cũng cần phải có thời gian cho chai cứng lại rồi mới được anh Phi."

Dear chị Phương
Cuộc sống ai cũng phải trải qua những sóng gió có những nỗi lo riêng, em luôn nghĩ rằng bản thân mình phải học cách đối mặt khó khăn cuộc sống rèn tính kiên nhẫn và điềm tĩnh không nên có cảm xúc quá nhiều, tập gắng sống vô tư đừng để ý nhiều đến con mắt của mọi người không biết có phải như thế mà trở nên chai sạn bất thường không, che giấu cảm xúc rồi em đang kìm nén trong lòng nên hậu quả lúc này thì em đang stress dù hôm qua đang học khóa nấu ăn bồi bổ lại thể chất lẫn tinh thần chẳng có tác dụng, em còn chưa vướng bận gia đình nên em bết cuộc sống chị còn khó khăn hơn em nhiều, mong chị từng bước giải gỡ được những khó khăn và không bị stresst, chúc chị may mắn hạnh phúc ! ( em được đọc 1 cuốn sách nói về cỏ ba lá hổng nhớ tên tác giả chị thông cảm "cuộc sống chỉ tặng cho ta 20% may mắn(80% đen thui hay may mắn còn lại bản thân tự tìm kiếm nỗ lực tháo gỡ).
gvngoc
 

Xả stress

Gửi bàigửi bởi phi » T.Tư Tháng 7 12, 2017 8:29 pm

Bài viết của BS Đỗ Hồng Ngọc

Không có stress có lẽ con người cũng không thể tồn tại. Thế nhưng, vượt ngưỡng đến một mức nào đó thì con người cũng… không thể tồn tại, bởi chính stress gây ra nhiều thứ bệnh về thể chất và tâm thần, nên rất cần biết cách “xả” stress trong cuộc sống đầy căng thẳng, âu lo hiện nay.

Stress là một phản ứng bảo vệ, khi cơ thể bị một mối đe dọa, mối nguy hiểm xảy đến cho nó. Người ta gọi nó là phản ứng (hay đáp ứng) “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight response), nghĩa là trong tình huống đó, chỉ có hai cách để chọn lựa: chiến đấu để sinh tồn hoặc bỏ chạy để… sinh tồn!

Lúc đó, cơ thể phải huy động toàn lực để đối phó. Não thùy sẽ ra lệnh tiết các kích thích tố cần thiết, nào adrénaline, nào norepinephrine, cortisol… ồ ạt đổ vào máu. Tim đập nhanh để bơm máu về các cơ bắp lớn, phổi hổn hển tăng tốc bơm oxy, đường huyết vọt lên cao nhằm tăng cường khẩn cấp năng lượng, đồng tử mắt nở to để nhìn cho rõ, tai vểnh lên, mũi phồng ra… Tóm lại, mọi thứ đều phải trong tư thế sẵn sàng. Trong lúc các mạch máu lớn chuyển máu đến các bắp cơ thì mạch máu nhỏ ngoại biên co thắt lại, để nếu có bị thương thì máu cũng không bị mất nhiều… Vì thế mà người bị stress thường mặt mày tái ngắt, xanh lè, tay chân đơ cứng!

Stress cấp tính có những phản ứng mạnh hơn ta tưởng. Một người đang đứng trước chuồng cọp, thấy cọp sổng chuồng thì… phân, nước tiểu tóe ra mà không hay, tay chân bủn rủn, ngất xỉu. Nguy cơ qua đi, hiểm họa chấm dứt thì mọi thứ lại trở về trật tự cũ. Tim đập chậm lại, hơi thở điều hòa, bắp cơ buông xả. Nếu sự đe dọa không mãnh liệt nhưng cứ dồn dập, hết lớp này tới lớp khác, đến một lúc vượt quá mức chịu đựng gọi là “mất bù” thì sẽ tạo ra những hiệu ứng âm thầm gây tác hại không lường được lên thể chất và tâm thần của ta.

Thời đại ngày nay, con người ít có dịp chiến đấu một mất một còn trước thú dữ hay trước “hòn tên mũi đạn” như xưa. Nhưng con người ngày nay lại phải thường xuyên đối đầu với những “hòn tên mũi đạn” còn nguy hiểm hơn, kiểu “bề ngoài thơn thớt nói cười / bề trong nham hiểm giết người không dao”. Stress vượt qua ngưỡng lúc nào không hay và dẫn tới vô số bệnh tật mà bác sĩ cũng phải bó tay, đành gắn cho những cái tên mơ hồ như “rối loạn chức năng”, “mệt mỏi kinh niên”, “rối loạn thần kinh thực vật”… Ðại học Y khoa Harvard ước tính có từ 60%- 90% bệnh nhân (ở Mỹ) tìm đến bác sĩ là do stress.

Stress liên quan đến rất nhiều bệnh lý như nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường, suyễn, đau nhức kinh niên, mất ngủ, dị ứng, nhức đầu, đau thắt lưng, một số bệnh ngoài da, ung thư, tai nạn thương tích, tự tử, trầm cảm, giảm miễn dịch v.v… Tóm lại là rất phức tạp. Bác sĩ nếu không quan tâm đúng mức – đau đâu chữa đó – thì chỉ chữa đựơc triệu chứng bên ngoài còn cái gốc sâu thẳm bên trong là stress vẫn không đựơc giải tỏa, bệnh vẫn cứ luẩn quẩn loanh quanh, chuyển từ “bệnh” này qua “bệnh” khác, và do đó, chất lượng cuộc sống bị giảm sút rõ rệt! Nhiều khi ta tưởng cholesterol xấu tăng cao trong máu là do thức ăn, nhưng không phải, do stress nhiều hơn! Tiểu đường tưởng do ăn nhiều chất ngọt, thực ra do stress nhiều hơn. Ta thấy đời sống càng căng thẳng, bệnh tiểu đường càng phát triển mạnh! Ở nước ta mới mấy năm trước, tiểu đường chỉ lai rai, bây giờ thì… “năm sau cao hơn năm trước”, lan tràn cả ở thành thị lẫn nông thôn! Các nghiên cứu trên thế giới cũng cho thấy vào thời kỳ khủng hoảng kinh tế, người làm việc ở những khu vực dễ bị sa thải thì chết vi tim mạch, tai biến mạch máu não cao gấp đôi các khu vực khác…!

Stress thay đổi từ người này sang người khác. Cùng một sự việc, với người này thì nổi điên lên còn với người kia chỉ là một trò cười, với người này là cả một sự sụp đổ, với người kia là một bài học… Cùng là con ông bà “viên ngoại họ Vương”, cùng “sắm sửa bộ hành chơi xuân”, mà Thúy Kiều thì khóc sướt mướt, thở than, nằm mộng, làm mười khúc đoạn trường đầy nước mắt trong khi Thúy Vân ngạc nhiên sao chị mình “kỳ cục” vậy! Hẳn là bên trong Thúy Kiều có cái gì đó khác với Thúy Vân, bởi bên ngoài thì cả hai đều “mười phân vẹn mười” cả!

Người dễ bị stress là người thường có tính quá lo lắng, cầu toàn, hay tự chỉ trích, thiếu quyết đoán, hay do dự… Nếu bị thêm sức ép từ bên ngoài thì dễ suy sụp, dễ bị vượt ngưỡng! Nhiều học sinh học giỏi mà thi rớt cho là “học tài thi phận” một phần chính là do stress! Gia đình kỳ vọng nhiều quá, tạo một áp lực vô hình, khiến em không còn là chính mình nữa!

Những dấu hiệu sớm để nhận biết stress là có vấn đề về trí nhớ như hay quên, mất định hướng, thường hoang mang…
Về cảm xúc thì dễ dao động, bứt rứt, dễ bị kích động, tâm tính bất thường, hay cáu gắt, lúc nào cũng có cảm giác bị tràn ngập, rất khó tìm được sự thư giãn. Trong lúc nghỉ ngơi mà vẫn cứ lo lắng, thậm chí còn lo lắng nhiều hơn!

Các triệu chứng về thể chất dễ nhận ra như nhức đầu, đau lưng, rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, chóng mặt.. Ðặc biệt đau cột sống cổ hay cột sống thắt lưng. Cứ tưởng là loãng xương, là gai cột sống, là thoát vị đĩa đệm gì gì đó, thực ra gốc ở stress.

Người bị stress dễ bị bệnh vặt, cảm cúm triền miên vì sức đề kháng giảm sút đáng kể, dễ bị mất ngủ, tức ngực, tim đập nhanh và … dễ nổi mụn, nổi chàm trên da. Không có gì ngạc nhiên vì ở trong phôi thai, não và da vốn cùng xuất phát từ một lá mầm ngoại bì (ectoderme). Não mà bất an thì da cũng nhăn nhúm, nổi mụn, nổi chàm, chữa hoài không khỏi, thoa mỹ phẩm đắt tiền cũng vô ích. Não mà an vui thì da cũng tươi nhuận, hồng hào, sáng láng.

Người bị stress còn hay có những hành vi bất thường như tự dưng thèm ăn, ăn hoài, lên cân đột ngột; hoặc bỗng nhiên bỏ ăn, sụt ký đột ngột…
Có người còn đi qua đi lại, đi tới đi lui, cắn móng tay, nhai nhóp nhép. Các huấn luyện viện bóng đá, ông nào cũng hay đi qua đi lại, đi tới đi lui, nhai nhóp nhép “sinh-gom” hoặc phì phèo thuốc lá liên tục giữa lúc hai đội bóng vờn nhau trên sân. Họ bị stress. Nhưng đó là một thứ stress cấp, coi căng vậy mà hiền, chóng qua, hết trận đấu là xong, lại bắt tay nhau vui vẻ! Còn cái thứ stress nhai nhóp nhép kiểu “gặm một khối căm hờn trong cũi sắt”… mới là thứ stress nặng, mãn tính, triền miên, sinh đủ thứ chuyện.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh.

Nguyên tắc là đừng tự đòi hỏi mình phải luôn hoàn hảo, phải luôn luôn đúng!

Cũng đừng bao giờ so sánh mình với người khác. Con vịt là con vịt mà con gà là… con gà. Con gà mà dại dột so với con vịt thì sẽ chìm nghỉm trong nước! Lục súc tranh công không thể nào vui được! Một khi đã so sánh thì dù hơn, dù kém, dù ngang bằng cũng đều khổ!

Nên tránh những kẻ chuyên “phun” nọc độc! Họ rất sung sướng khi “tiêm” được nọc độc cho kẻ khác. Tránh những kẻ nhỏ mọn, đố kỵ, "đâm bị thóc, thọc bị gạo"
Bói ra ma quét nhà ra rác, dị đoan mê tín… làm ta căng thẳng lo lắng vô lối. Một lời nói, một cử chỉ của thầy thuốc cũng có thể gây stress trầm trọng không ngờ. Bác sĩ vừa xem phim X quang vừa lắc lắc cái đầu đủ cho bệnh nhân thót tim, nhưng thực ra chì vì bác sĩ mỏi cổ do cả đêm thức coi bóng đá. Bác sĩ chỉ cần “phán” một câu mơ hồ như tim hơi lớn, gan hơi yếu, phổi hơi dơ… đủ cho bệnh nhân sống trong hoang mang ám ảnh dài lâu. Lời nói của bác sĩ không chỉ mang thông tin, mà còn truyền cảm xúc, gây stress, bởi người bệnh luôn ở trong một trạng thái tâm lý rất nhạy cảm khi tiếp xúc với thầy thuốc.

Có nhiều cách “xả” stress!

Nhậu nhẹt, hút thuốc lá, ma túy… cũng là một cách xả stress, nhưng rõ ràng là có hại, “chạy ô mồ mắc ô mả”!

Nhảy múa, ca hát, viết nhật ký, viết blog…. là những cách xả stress tốt. Nói chuyện tào lao (tám) cũng là một cách xả stress… , miễn là đừng có “chuyển lửa” từ người này qua người khác! Thực ra, nói ra được với ai đó, một bạn thân thiết, một người có khả năng lắng nghe, một người sẵn sàng làm “thùng rác” cho mình thì mình sẽ cảm thấy nhẹ gánh! Không có bạn bè để tâm sự thì có thể tâm sự cùng tượng đá. Trải lòng ra một lúc, tượng đá cũng xiêu. “Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau” là vậy! “Chửi chó mắng mèo”, “Giận cá chém thớt” cũng được. Ðập bể mấy cái ly cái dĩa… cũng hay! Có điều nên chọn trước một ít ly tách, chén dĩa mẻ, để dành sẵn, khi nào cần thì đập nghe vừa rôm rả vừa đỡ tốn kém!

Nguyên tắc chung là phải làm một cái gì đó cho năng lượng bị dồn nén trong stress có chỗ “xì” ra, thoát ra. Ta vẫn thường nói “xả xú bắp”, “xả hơi” đó thôi…

Tóm lại, đừng có ngồi đó mà gậm nhấm, suy nghĩ vẩn vơ. Giặt đồ, nấu ăn, rửa chén, lau nhà gì cũng tốt. Chạy bộ, đánh đấm, la hét, khóc lóc… cũng đựơc. Ðọc sách, xem phim càng hay, miễn là biết chọn phim, chọn sách!

Thấy người chồng trằn trọc mãi không ngủ được, lăn qua lộn lại cả đêm, người vợ hỏi có chuyện gì vậy anh? “Anh mắc nợ anh John hàng xóm một số tiền, hẹn ngày mai trả mà không có một xu dính túi!”. Người chồng đau khổ nói. Lập tức bà vợ tung mền dậy, chạy ra bờ rào gọi với sang nhà hàng xóm: “Anh John ơi, ngày mai chồng tôi chưa có tiền trả cho anh đâu nhé!”. Xong, bà quay vào bảo chồng: "Anh yên tâm ngủ đi, bây giờ là lúc để cho anh John trằn trọc". Cô vợ đã rất thông minh! Cô đã “chuyển lửa” từ chồng mình sang… chồng hàng xóm. Chắc chắn anh John sẽ trằn trọc cho tới sáng, còn ông chồng cô sẽ ngủ ngon!

“Chuyển” như vậy vẫn chỉ là ở bên ngoài. Chuyển bên trong hay hơn. Chuyện xưa kể bà mẹ già có hai cô con gái, một cô bán dù, một cô bán giày vải. Cô bán dù sống nhờ những ngày mưa, cô bán giày làm ăn khá nhờ những ngày nắng ấm. Bà mẹ lo buồn cho cô bán giày suốt những ngày mưa và đau khổ cho cô bán dù ngày nắng ráo. Có người biết chuyện khuyên bà sao không làm ngược lại, mừng cho cô bán dù ngày mưa và mừng cho cô bán giày ngày nắng?

Não ta có một đặc điểm lý thú là không thể cùng lúc nghĩ tới hai việc. Ðã nghĩ điều này thì quên điều kia. Và người ta đã “lợi dụng” đặc điểm này để dịch chuyển các điểm tập trung trên vỏ não từ vùng này sang vùng khác. Chẳng hạn đang giận sôi lên thì… xảy ra động đất hay cháy nhà, lập tức vùng “giận sôi” của vỏ não tắt ngấm để nhường chỗ cho vùng sợ hãi! Ta biết giận dữ hay sợ hãi đều tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Nó có thể làm ta kiệt sức, suy sụp, thở không ra hơi… Có thể chọn cách nào khác chuyển dịch hay hơn, có lợi cho sức khỏe hơn chăng? ***Có đó***.

Ðó là cách thở sâu, thở bụng, đưa hơi xuống huyệt… đan điền (dưới rún chừng 4 cm). Nó giúp làm cho ta tĩnh tâm lại, nó chuyển dịch vùng căng thẳng ở vỏ não qua vùng êm ái của … cái rún, với điều kiện là phải để tâm quan sát xem cái hơi thở đó nó vào ra lên xuống ra sao.
Khi chú tâm vào hơi thở, lắng nghe hơi thở , quan sát nó, dòm ngó nó, nghiền ngẫm nó… thì ta đã đánh “lạc hướng” cảm xúc ta rồi! Vỏ não khi đã tập trung vào hơi thở thì “quên” tập trung vào các chuyện linh tinh khác.

Cách đơn giản này có khả năng giải stress rất tốt. Tập luyện đúng mức, não thùy sẽ tiết ra một kích thích tố gọi là endorphine, một thứ á-phiện nội sinh, làm cho dịu nhẹ toàn thân, tạo sự sảng khoái, lâng lâng, mà không gây tác dụng phụ.

Thiền, yoga, dưỡng sinh, tài chí, khí công… đều là những cách làm cho thân tâm hợp nhất, làm cho ta quay trở lại với chính mình bằng cách lắng nghe hơi thở của chính mình (có thể kết hợp với động tác hay không cần động tác) đó thôi. Hiện nay các kỹ thuật này ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi ở các Trung tâm y khoa lớn trên thế giới để trị liệu các bệnh do stress gây ra, các chứng trầm cảm, tâm thần, lo âu, đau nhức…, kể cả nghiện rượu, thuốc lá, ma túy… một cách rất có hiệu quả.

BS Đỗ Hồng Ngọc
Phi
Special Ed.
Hình đại diện của thành viên
phi
 
Bài viết: 5627
Ngày tham gia: CN Tháng 2 08, 2009 10:23 am

Re: Stress, các tai hại của stress, cách kiềm chế

Gửi bàigửi bởi phtran1302 » T.Tư Tháng 9 06, 2017 3:37 am

Please save time to meet us when you are in SG - I think, you can help me to release my stress :D
Hope to see you, anh Phi
Phương
phtran1302
 
Bài viết: 3031
Ngày tham gia: T.Hai Tháng 3 16, 2009 12:45 am
Đến từ: Saigon, Viet Nam

Trang kế tiếp

Quay về Những bài viết về Tự Kỷ

Đang trực tuyến

Đang xem chuyên mục này: Không có thành viên nào trực tuyến.18 khách.

cron