Những bài viết của một người mẹ nuôi con Tự Kỷ

[admin]

Admin giúp một phụ huynh (giấu tên) chia sẻ các bài viết sau đây tới phụ huynh

[admin]

Cảm giác không thực

Không có khả năng thiết lập cảm giác với thông tin đi kèm, trẻ em với rối loạn điều hòa cảm giác thường không phát triển được nhận thức bình thường. Bây giờ là lúc cần phải hiểu các hoạt động và tình trạng ở trường. Thử hình dung xem trẻ sẽ học tập như thế nào khi cảm giác cảm nhận giống như là một chuỗi vô tận của các trò phù thủy.
Khi xử lý cảm nhận cảm giác kém, trẻ ít tập trung và có thể phản ứng quá mức với nhiệm vụ được yêu cầu. Chúng không hoặc rất ít thích thú với việc làm có mục đích hoặc định sẵn. Phần lớn những đứa trẻ này luôn chuyển động, thể hiện rối loạn thiếu tập trung (ADD) hoặc rối loạn tăng động thiếu tập trung (ADHD). Chúng có thể không điều chỉnh tốt đầu vào, đặc biệt thông tin về tiền đình (là sự tiếp thu của não về sự cân bằng và thăng bằng khi đứa trẻ đương đầu với môi trường và cảm giác xúc giác). Trẻ em có thể cảm thấy không an toàn về trọng lực hoặc chống lại sự va chạm. Chúng có thể liên tục chuyển động để tìm trung tâm của trọng lực (trọng tâm) hoặc cảm thấy dễ chịu hơn khi ngồi ở trên ghế hoặc ở sàn nhà, hoặc khi chúng luôn đứng. Chúng có thể thèm hoặc cần được quay. Những đứa trẻ này có thể là lẩn tránh hoặc thèm được va chạm nên chúng luôn muốn ở trong tình trạng chuyển động.

Cảm nhận nghe và nhìn bị tổn thương

Hệ thống “limbic” của não (là phần quyết định đầu vào cảm giác được tiếp nhận và được chuyển đến sự chú ý của chúng ta) cũng quyết định liệu một người có làm việc gì đó với thông tin đó không. (Chú thích: Hệ thống “limbic” ở trong não hỗ trợ rất nhiều chức năng bao gồm cảm xúc, hành vi, trí nhớ dài hạn và khứu giác). Nghiên cứu cho thấy rằng phần này ở trong não có thể không hoạt động tốt ở những trẻ có rối loạn điều hòa cảm giác. Chúng không tiếp nhận các quan sát mà bất cứ người bình thường khác có thể nhận thấy. Thường gặp hơn các đầu vào cảm giác khác, đầu vào thị lực và thị giác thường bị lờ đi hoặc không ghi nhận. Đôi khi trẻ có thể ghi nhận quá mức về một âm thanh và lại bỏ qua cái khác. Cảm nhận thị giác của trẻ cũng có thể bị tổn thương. Chúng có thể nhìn chằm chằm vào người ta hoặc cũng có thể lảng tránh nhìn vào mắt của họ. Chúng thường không chú ý vào đồ vật và đồ chơi. Tuy nhiên, đôi khi não của chúng sẽ quyết định giành sự chú ý miệt mài và rất lâu vào những chi tiết nhỏ, như là những dòng kẻ ở trên sàn nhà. (Một lần nữa, điều này có thể là một vấn đề của rối loạn thiếu chú ý ADD).

Thứ tự ưu tiên lộn xộn

Một lớp học bình thường sẽ có nhiều kích thích. Những trẻ bị rối loạn điều hòa cảm giác sẽ khó khăn để giải mã và biết những thông tin thị giác nào là quan trọng tại thời điểm này và những thông tin nào là không quan trọng. Chúng cũng thường gặp khó khăn để tiếp nhận các cảm giác khác, như là va chạm nhẹ hoặc áp lực sâu. Trẻ có thể không có phản ứng gì hoặc có thể phản đối sự va chạm của người khác vào mình. Thường những trẻ này sẽ không nhận thức được mức độ đau khi bị ngã hoặc sự va chạm mạnh trừ khi nó cực kỳ đau đớn. Một số trẻ quá mẫn cảm với bề mặt của đồ vật. Với những đứa trẻ chập chững biết đi và trẻ tiền tiểu học có thể từ chối đồ ăn cứng bởi vì chúng không thích cảm giác của những đồ ăn đó. Cũng có thể có vấn đề với khứu giác và vị giác. Trẻ có vấn đề về cảm giác có thể không có khả năng tiếp nhận các mùi thơm; ngược lại chúng phản ứng quá mức vớ một số mùi thơm nào đó. Chúng có thể mất cảm giác vị giác.

Đầu vào cảm giác thông qua cơ và khớp có thể là vấn đề lớn hơn so với đầu vào qua mắt và tai của những trẻ này. Đẩy và kéo tay và chân của chúng tại khớp sẽ làm cho chúng có cảm giác dễ chịu. Thông tin tự cảm thụ bản thân quan trọng này tạo nền cho trẻ em và cho chúng cảm giác an toàn khi tiếp nhận cảm giác mạnh vào trong não của chúng. Những đứa trẻ này có thể luôn tìm kiếm chuyển động và kích thích tiền đình hoặc từ chối hoàn toàn. Cả hai đáp ứng đó đều không bình thường.


Tự điều chỉnh không hiệu quả

Tự điều chỉnh (Modulation) là sự điều chỉnh của não về hoạt động của chính nó và liên quan đến một số tín hiệu thần kinh sản sinh ra đáp ứng, ức chế tín hiệu khác để giảm hoạt động ngoại lai. Ở một số trẻ, não của chúng sai sót trong việc biến đổi cường độ của cảm giác tiền đình (ví dụ quay, nhảy, đu) và xúc giác. Do đó, những trẻ này có thể chống lại chuyển động và trở nên cảm thấy bất an vì chúng không thể kiểm soát được cảm giác (Ví dụ chúng có thể không cảm nhận được mặt đất khi mà chúng ngồi trong lòng người lớn, khi chúng đang đu quay). Chúng có thể trở nên cực kỳ lo lắng về mối liên hệ của chúng với mặt đất (trọng lực) và không gian. Nếu những đứa trẻ cảm thấy bất an về trọng lực, ít ra thì chúng đang tiếp nhận một cảm giác. Vì trẻ có thể không tiếp nhận thành thạo nhiều cảm giác từ môi trường, chúng không thể hòa hợp được những cảm giác này để tạo ra nhận thức rõ ràng cũng như mối quan hệ với vị trí. Chúng có thể cần nhiều thời gian để xử lý thông tin thị giác. Ngay cả khi chúng nhìn thấy cái gì đó thì với những trẻ em có rối loạn điều hòa cảm giác có thể không hiểu nó một cách đầy đủ. Khi có một trải nghiệm mới, chúng có thể phản ứng hoảng hốt và chống cự.
Liệu pháp can thiệp có thể cải thiện những phản ứng này. Chỉ sau khi lặp lại trải nghiệm đó nhiều lần trẻ sẽ nhận ra những chỗ nào đó hoặc hiện tượng nào đó là quen thuộc và an toàn. Một số trẻ có thể gặp quá nhiều vấn đề về tiếp nhận các yếu tố không gian về môi trường của chúng đến nỗi chúng có thể rất lo lắng, buồn bã bất cứ khi nào có sự thay đổi về bất cứ thứ gì trong một phòng ở nhà hoặc ở trường.

Khó khăn trong tự chủ vận động

Không có sự tiếp nhận thông tin cảm giác bình thường từ da, cơ, khớp, và hệ thống tiền đình, những trẻ em bị khiếm khuyết này không thể phát triển nhận thức tốt và rõ ràng về thân thể chúng. Chúng có thể thiếu các mô hình thần kinh tốt (sự hiểu đúng về các phần của cơ thể chúng, chức năng của các bộ phận cơ thể, và chúng cử động thế nào trong môi trường) để nhận thức về chính bản thân chúng và cả về thế giới xung quanh. Tự chủ vận động tốt là một sản phẩm của hệ thần kinh trung ương tự điều chỉnh tốt. Xử lý cảm giác kém cản trở khả năng tự chủ vận động từ rất nhiều góc độ:
- Trẻ không thể sẵn sàng hiểu đối tượng/đồ vật phía trước trẻ
- Trẻ không có nhận thức tốt về bản thân để tự chủ vận động
- Trẻ có khó khăn để hiểu được công dụng của đồ vật
- Trẻ không sẵn sàng tham gia các hoạt động có ý nghĩa
- Trẻ chống lại những việc làm mới và khác lạ
- Khi trẻ làm cái gì đó, nó có thể không thể hiện trẻ cảm thấy thích thú với việc đó
Hành vi của người bình thường thiết lập nhận thức và đáp ứng với quan sát. Những trẻ em không hiểu được môi trường thể chất xung quanh chúng tốt hoặc không hành động hiệu quả với môi trường đó là những trẻ thiếu yếu tố cơ bản để thiết lập những hành vi phức tạp hơn. Nếu chúng không thể thiết lập được những đáp ứng vận động phù hợp cơ bản, như là ngồi thẳng hoặc thay đổi tư thế từ ngồi sang đứng, chúng sẽ gặp khó khăn với những hành vi phức tạp hơn, như là chuyển động trong môi trường mà đòi hỏi xử lý thông tin tiền đình, xúc giác, và tự cảm thụ bản thân.