Các test về Rối loạn Tự kỷ

Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi phi » T.Năm Tháng 8 30, 2012 1:36 pm

Trong những lần trao đổi với phụ huynh, một câu hỏi thường gặp là “CCM / Trường BanMai có làm test xem con tôi có Tự kỷ hay không”? Sau khi giải thích, tôi thường hỏi lại phụ huynh là “bạn muốn làm test định rối loạn TK hay test Thẩm định”?

Về căn bản thì có 3 loại test cho trẻ TK. Loại test sàng lọc là coi sơ sơ xem có vấn đề gì đáng ngại không, có cần làm các test nghiêm túc khác không. Một test sàng lọc đang được dùng nhiều tại VN là Denver. Loại thứ 2 là Test thẩm định (ngôn ngữ, hành vi, nhận thức …) là test để xem bé mạnh/yếu mặt nào . Kết quả của test này sẽ được dùng để đưa ra mục tiêu, giáo trình và giáo án can thiệp . Loại thứ 3 là khám xem bé có phải là Tự kỷ (hay Rối loạn ngôn ngữ, hay các rối loạn khác).

Một ví dụ hơi khập khiễng để mô tả 3 loại test này là:

1) Test sàng lọc như Denver cũng giống như chúng ta mang cái xe hơi ra cho ông thợ đầu đường coi. Nếu ông nói “theo tôi thì xe có vấn đề, cô nên mang ra tiệm sửa xe hơi chuyên nghiệp họ khám và sửa chữa”. Ông chỉ có thể cho lời khuyên chứ không được đào tạo và có dụng cụ làm các test dò tìm cho xe hơi.

2) Test Thẩm định ngôn ngữ, hành vi, nhận thức là khi bạn đưa xe tới tiệm sửa xe hơi. Họ có dụng cụ và chuyên môn để coi xong và nói xe bạn có các vấn đề gì, rồi họ chuyển đánh giá xe cho bên Giáo dục đặc biệt coi để bắt đầu mua phụ tùng và nên kế hoạch sửa chữa (ra mục tiêu, giáo án, giáo trình).

3) Khám Rối loạn Tự kỷ là khi bạn đưa xe ra dealer xe hơi để họ xem là các vấn đề mình gặp phải có đúng là do máy móc bên nhà sản xuất hay không? Các trục trặc đang gặp phải tên là gì, nằm ở loại nào ? Trong một số trường hợp họ có thể kết luận tại sao xe lại bị như vậy. Xin chú ý là kết quả của test này không dùng được trong việc lập mục tiêu, giáo án, giáo trình can thiệp.

Khám Rối loạn Tự kỷ do bác sĩ tâm thần nhi làm (cùng với nhóm các chuyên gia khác, trong đó có Ngôn ngữ trị liệu). Tôi sẽ mô tả quy trình này sau. Test Thẩm định thì do Ngôn ngữ trị liệu, Hành vi… làm. Các bác sĩ không làm test này. Test sàng lọc thì đơn giản hơn, phụ huynh hay thày cô giáo có thể tự làm. Các bác sĩ gia đình (family doctor), chuyên gia tâm lý (psychologist) không làm được test khám Rối loạn Tự kỷ.

Quy trình của Test Khám Rối loạn Tự kỷ (và các Rối loạn khác)

Hình dưới: bác sĩ và các chuyên gia Test Rối loạn TK
testing.jpg
testing.jpg (14.67 KiB) Đã xem 13046 lần.


1) Khi bác sĩ gia đình nhận thấy bé có các dấu hiệu đáng lo ngại về mặt phát triển, họ giới thiệu bé qua các bác sĩ chuyên ngành (bác sĩ tâm thần nhi).

2) Các bác sĩ chuyên ngành Tâm thần nhi khám xem bé có Tự kỷ hay các rối loạn khác có triệu chứng tương tự. Đây là khâu quan trọng đòi hỏi chuyên môn riêng của bác sĩ Tâm thần nhi. Nhóm khám này là Bác sĩ tâm thần nhi (psychiatrist), ngôn ngữ trị liệu (Speech Pathologist). Họ sẽ đánh giá về hành vi của bé, coi hồ sơ Y khoa, làm các test về trình độ nhận thức, quan sát trong môi trường nhà nghề (clinical observation). Sau đó họ làm các test về thể lý, test về thính giác (vì đôi khi trục trặc thính giác sẽ ảnh hưởng ngôn ngữ), test về giao tiếp, và test xem có nhiễm độc chì không (vì nhiễm độc chì gây ra các triệu chứng tương tự về phát triển và cần được điều trị ngay tức khắc). Xin lưu ý đây không phải là xét nghiệm BIO xem có nhiễm độc thủy ngân hoặc các chất khác. Quy trình khám BIO này không có mặt trong các giai đoạn khám định rối loạn Tự kỷ.

Một số bé có Pica (không biết tiếng Việt dịch là gì). Pica là khi bé thèm ăn các vật không phải thức ăn như đất, đất sét, sơn tróc ra... Một số loại sơn có chất chì (loại sơn này nay đã bị cấm sử dụng) nên các bé có Pica sẽ bị nhiễm độc chì khi ăn các vỏ sơn tróc ra từ các song sắt cửa sổ, từ vách nhà ... Pica đôi khi là tình trạng thể lý, ví dụ như một số phụ nữ mang bầu thèm ăn ngói, đi tìm ông đầu rau về ăn...

3) Sau các test trên, bác sĩ tâm thần nhi cho làm thêm các test về chromosome (xem có vấn đề thiểu năng không). Họ khám tim (xem chứng tích động kinh, dùng EEG), làm MRI (xem có tổn thương não, coi sóng động não). Như vậy tuy chúng ta gọi vắn tắt là khám Tự kỷ, quy trình này khám/định nhiều rối loạn khác nhau, nhiều mảng khác nhau. Do các triệu chứng rất tương tự nhưng nguyên do thì khác biệt, câu trả lời “có Tự kỷ không” rất phức tạp.


Sau khi đã trình bày các quy trình khám định Rối loạn Tự kỷ, chắc quý phụ huynh đã thấy tại sao các trường học và các cơ sở Y tế nhỏ không đủ khả năng và thẩm quyền để nói là bé có Tự kỷ, hay Rối loạn hay chậm ngôn ngữ, hay Chậm phát triển trí tuệ, hay các rối loạn khác. Xin lưu ý rằng bác sĩ tâm thần nhi (psychiatrist) có bằng MD (doctor of medicine) về Y khoa, họ có chuyên môn để khám và viết toa thuốc. Psychologist là bằng tiến sĩ bên tâm lý, không được viết toa thuốc cho bệnh nhân. Tại Hoa Kỳ, điều này hay bị nhầm lẫn vì cả hai đều được gọi là “doctor”.

Ngoài mặt Y khoa (định rối loạn, truy tìm nguyên nhân cho 1 số trường hợp…), test định Rối loạn Tự kỷ còn có giá trị mặt pháp lý, cho phép trẻ được hưởng các quyền lợi bên giáo dục đặc biệt như chuyên gia tới nhà đào tạo cho phụ huynh các can thiệp tại nhà, chuyên gia tới nhà can thiệp cho trẻ, cử phụ huynh đi học các khóa căn bản về Tự kỷ, ghi tên vào các chương trình phúc lợi xã hội…

Đối với CCM, test Thẩm định là khâu quan trọng nhất vì chúng tôi cần nó để lên chương trình can thiệp cho các bé. Và các test này nằm trong khả năng của CCM vì chúng tôi có chuyên gia về ngôn ngữ, về hành vi / nhận thức, và chúng tôi có nhóm Giáo dục đặc biệt có thể lên chương trình can thiệp. Tuy có các bác sĩ, và cả bác sĩ tâm thần nhi giúp đỡ, nhưng họ không về Việt Nam làm việc nên việc định Rối loạn Tự kỷ nằm ngoài khả năng của CCM / Trường Ban Mai vào lúc này.

Hình dưới: Chuyên gia ngôn ngữ trị liệu làm test ngôn ngữ, khám vấn đề phát âm/nhai nuốt

test-slp.jpg
test-slp.jpg (18.62 KiB) Đã xem 12796 lần.


Tùy vào điều kiện địa phương và mục tiêu của gia đình, hy vọng sau khi đọc bài này, phụ huynh có thể trả lời câu hỏi “mình cần làm test định Rối loạn TK hay test Thẩm định cho Can thiệp”?
Phi
Special Ed.
Hình đại diện của thành viên
phi
 
Bài viết: 5627
Ngày tham gia: CN Tháng 2 08, 2009 10:23 am

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi phi » T.Hai Tháng 9 03, 2012 8:59 pm

Hôm nay báo điện tử có bài "10 độc chất gây bệnh tự kỷ ở trẻ" (nguồn: http://vnexpress.net/gl/suc-khoe/2012/0 ... gn=Box_new ). Trong đó chì được liệt kê là 1 trong 10 độc chất.

Và trong bài trên tôi có viết

Sau đó họ làm các test về thể lý, test về thính giác (vì đôi khi trục trặc thính giác sẽ ảnh hưởng ngôn ngữ), test về giao tiếp, và test xem có nhiễm độc chì không (vì nhiễm độc chì gây ra các triệu chứng tương tự về phát triển và cần được điều trị ngay tức khắc).


Cho đến giờ chưa có nghiên cứu khoa học nào nói chì gây ra TK cả. Tuy triệu chứng giống nhau nhưng cách can thiệp hay điều trị hoàn toàn khác. Quý phụ huynh đừng lẫn lộn nhé.
Phi
Special Ed.
Hình đại diện của thành viên
phi
 
Bài viết: 5627
Ngày tham gia: CN Tháng 2 08, 2009 10:23 am

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi bichchau » T.Hai Tháng 9 03, 2012 11:53 pm

phi đã viết:Một ví dụ hơi khập khiễng để mô tả 3 loại test này là:

1) Test sàng lọc như Denver cũng giống như chúng ta mang cái xe hơi ra cho ông thợ đầu đường coi. Nếu ông nói “theo tôi thì xe có vấn đề, cô nên mang ra tiệm sửa xe hơi chuyên nghiệp họ khám và sửa chữa”. Ông chỉ có thể cho lời khuyên chứ không được đào tạo và có dụng cụ làm các test dò tìm cho xe hơi.

2) Test Thẩm định ngôn ngữ, hành vi, nhận thức là khi bạn đưa xe tới tiệm sửa xe hơi. Họ có dụng cụ và chuyên môn để coi xong và nói xe bạn có các vấn đề gì, rồi họ chuyển đánh giá xe cho bên Giáo dục đặc biệt coi để bắt đầu mua phụ tùng và nên kế hoạch sửa chữa (ra mục tiêu, giáo án, giáo trình).

3) Khám Rối loạn Tự kỷ là khi bạn đưa xe ra dealer xe hơi để họ xem là các vấn đề mình gặp phải có đúng là do máy móc bên nhà sản xuất hay không? Các trục trặc đang gặp phải tên là gì, nằm ở loại nào ? Trong một số trường hợp họ có thể kết luận tại sao xe lại bị như vậy. Xin chú ý là kết quả của test này không dùng được trong việc lập mục tiêu, giáo án, giáo trình can thiệp.

Khám Rối loạn Tự kỷ do bác sĩ tâm thần nhi làm (cùng với nhóm các chuyên gia khác, trong đó có Ngôn ngữ trị liệu). Tôi sẽ mô tả quy trình này sau. Test Thẩm định thì do Ngôn ngữ trị liệu, Hành vi… làm. Các bác sĩ không làm test này. Test sàng lọc thì đơn giản hơn, phụ huynh hay thày cô giáo có thể tự làm. Các bác sĩ gia đình (family doctor), chuyên gia tâm lý (psychologist) không làm được test khám Rối loạn Tự kỷ.

Tại NDD1 và NĐ 2 mà mình đã đi khám là "phòng Tâm lý" và "khám Tâm lý" và là BS khám. Nói thật là khi mình đưa con đi khám xem tại sao con mình không giống như anh của nó và không bình thường , Khi BS khám xong và nói như thế nào thì mình biết như thế đó, phần còn lại thì mình phải tự mày mò mà tìm trường học cho con, tìm sự can thiệp khác như đưa con đi nước ngoài .....và PH tự bơi là chính.
phi đã viết:“bạn muốn làm test định rối loạn TK hay test Thẩm định”?

Nói thật lòng vấn đề hiểu biết về quy trình của Test như thế nào, Thẩm định ra sao nếu không có phần giải thích như trên của các chuyên gia thì Châu cũng không biết đâu , và khi hiểu rồi thì thấy con mình trước đây chỉ được các BS Test sàng lọc và có kết luận là bé Bị Rối loạn TK, rồi chỉ qua BV tâm thần đo điện não đồ.....ba mẹ thiếu thông tin, không hiểu biết nên tội cho con quá!
phi đã viết:Test định Rối loạn Tự kỷ còn có giá trị mặt pháp lý, cho phép trẻ được hưởng các quyền lợi bên giáo dục đặc biệt như chuyên gia tới nhà đào tạo cho phụ huynh các can thiệp tại nhà, chuyên gia tới nhà can thiệp cho trẻ, cử phụ huynh đi học các khóa căn bản về Tự kỷ, ghi tên vào các chương trình phúc lợi xã hội…

Đọc xong tối nay phải về nằm mơ thôi chớ biết sao. Cay đắng là : Con gái mình như vậy thì được quyền lợi gì ? Khi con đã 18 tuổi trở đi vẫn được tính giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân cho mẹ, với điều kiện phải có giấy xác nhận của BV, mà phần giảm trừ này chả là gì so với chi phí của mẹ nuôi con, và lương của mẹ thì chỉ đủ nuôi 2 đứa con đi học.
phi đã viết:Hôm nay báo điện tử có bài "10 độc chất gây bệnh tự kỷ ở trẻ" (nguồn: http://vnexpress.net/gl/suc-khoe/2012/0 ... gn=Box_new ). Trong đó chì được liệt kê là 1 trong 10 độc chất.

Trong 10 độc chất đó có thủy ngân. Trong cá biển có thủy ngân, mình lại ăn cá biển nhiều khi mang thai bé , nếu vậy thì.....
bichchau
 
Bài viết: 350
Ngày tham gia: T.Sáu Tháng 6 08, 2012 12:45 am

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi Nguyá»…n Mỹ » T.Ba Tháng 9 04, 2012 7:47 am

KHi đọc xong em cũng có nỗi băn khoăn giống chị Châu, hồi mang thai Đ em cũng ăn nhiều đồ biển. Mặt khác nhà em sống ở gần KCN nên k biết có phải vì vậy mà ảnh hưởng k nữa :( Mà chắc có là vậy thì giờ cũng chẳng thể...làm lại từ đầu! :( , phải chiến đấu để sống tiếp thôi. :roll:
Nguyễn Mỹ
 
Bài viết: 482
Ngày tham gia: T.Sáu Tháng 5 06, 2011 8:46 am

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi phi » T.Ba Tháng 9 04, 2012 9:56 am

KHi đọc xong em cũng có nỗi băn khoăn giống chị Châu


Mỹ và chị ChÂu đừng băn khoăn tự trách nhé, bài viết 10 độc tố gây "bệnh Tự kỷ" của vnexpress không có cơ sở khoa học. Chưa có nghiên cứu nào cho thấy nhiễm độc chì hay thủy ngân là nguyên nhân gây ra TK cả. Khi nhiễm độc chì hay thủy ngân, các triệu chứng [có thể, theo DSM-IV] sẽ tương tự như Rối loạn Tự kỷ nhưng nó không phải là Tự kỷ, cho nên cách điều trị sẽ khác hẳn. Vì thế mà tại Hoa Kỳ việc khám xem một bé có Rối loạn Tự kỷ hay không thường do 1 nhóm chuyên gia làm, có bác sĩ Tâm thần nhi dẫn đầu. Chứ không thì người khám sẽ đánh giá sai, gây nguy hiểm cho việc điều trị hay can thiệp cho bé.

Cá thì cứ tiếp tục ăn nhưng ăn nhiều loại khác nhau, từ nhiều nguồn khác nhau nhé để giảm nguy cơ có 1 nguồn cung cấp bị nhiễm độc. Không những cá mà rau, quả vẫn có thể nhiễm độc thủy ngân. (thở dài). Biết để mà giảm thiểu nguy cơ thôi, chứ chẳng lẽ lại trồng rau trong nhà, nuôi luôn con bò vắt sữa sau vườn vắt sữa uống cho nó an toàn?
Phi
Special Ed.
Hình đại diện của thành viên
phi
 
Bài viết: 5627
Ngày tham gia: CN Tháng 2 08, 2009 10:23 am

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi bichchau » T.Ba Tháng 9 04, 2012 5:42 pm

Sáng nay nghe thời sự : Các nhà khoa học đang cảnh báo ngoài thức ăn thực vật thì thức ăn động vật cũng bị nhiễm thuốc trừ sâu, anh N nói vui chắc mình phải tự cung tự cấp thôi. ở SG này mà đòi tự cung cấp, mấy anh cứ mơ hoài. :( .
bichchau
 
Bài viết: 350
Ngày tham gia: T.Sáu Tháng 6 08, 2012 12:45 am

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi Nguyá»…n Mỹ » T.Ba Tháng 9 04, 2012 7:41 pm

Mô hình "rau sạch tự trồng" cũng đang được rất nhiều g.đ ở HN áp dụng (trồng trong hộp xốp, tận dụng hành lang lan can). Cũng tương tự như Nhật Bản trồng rau trên sân thượng. Ở Châu Âu cũng đang phát triển mô hình "tự cung tự cấp".

Em cũng có mấy chậu nhỏ đặt trên lan can, trồng rau Sâm đất, thi thoảng cũng "cải thiện" được ít bữa "sạch-sành-xanh". Vừa, mát vừa bổ, vừa ..thanh lọc cơ thể, hi hi. :D :lol:

Tóm lại: thêm tí "thú vui" trồng cây, vừa tạo thêm môi trường trong lành, vừa biểu lộ thiện chí với môi trường, vừa đỡ "viêm màng túi", vừa thấy đời có thêm VỊ, và thấy ...trân trọng và gìn giữ những thứ MÌNH ĐANG CÓ. :D
Nguyễn Mỹ
 
Bài viết: 482
Ngày tham gia: T.Sáu Tháng 5 06, 2011 8:46 am

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi Rose » T.Năm Tháng 9 06, 2012 6:55 am

Nếu ăn cá biển nhiều -> ăn nhiều thủy ngân -> TK thì em cứ nghĩ dân miền biển đa phần bữa ăn hàng ngày là cá biển sẽ thế nào nhỉ :mrgreen:

Cũng không rõ thế nào nữa, nhưng em xem mấy video trên youtube thì mẹ các bé cho rằng, trước khi tiêm vaccin sởi, các bé chơi đùa vui vẻ, bập bé, ... sau khi tiêm xong, các bé mất hết những biểu hiện đó, mất ngôn ngữ,... và đến tuổi các bé bị chẩn đoán TK. Hic xem mà sợ quá, có khi phải đến khi con đi học lớp 1 mới tạm yên tâm con không TK.
Rose
 
Bài viết: 217
Ngày tham gia: CN Tháng 3 18, 2012 7:25 am

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi xhtoday » T.Ba Tháng 9 11, 2012 5:12 am

phi đã viết:Khám Rối loạn Tự kỷ do bác sĩ tâm thần nhi làm (cùng với nhóm các chuyên gia khác, trong đó có Ngôn ngữ trị liệu)


Quy trình khám này coi bộ khó áp dụng ở Việt Nam lắm anh Phi ơi. Bác sĩ chuyên ngành tâm thần nhi còn là "của hiếm", nói gì đến chuyên gia ngôn ngữ trị liệu.
Còn quy trình khám rối loạn tự kỷ tại bênh viện Nhi Đồng 2: các cử nhân tâm lý (lạy trời không biết họ tốt nghiệp trường đại học y dược hay đại học sư phạm) sẽ tiếp xúc 1-1 với bé trong 4 tuần, mỗi tuần 1 giờ, sau đó viết báo cáo để bác sĩ trưởng khoa xem xét. Như vậy, theo quy trình thì cử nhân tâm lý = bác sĩ Lan/CCM + chị Tường Anh :lol:

Bách
xhtoday
 
Bài viết: 52
Ngày tham gia: T.Ba Tháng 7 12, 2011 7:15 pm

Re: Các test về Rối loạn Tự kỷ

Gửi bàigửi bởi meminh » T.Ba Tháng 9 11, 2012 7:09 pm

chao anh Phi!
con trai em moi buoc sang tuoi 8,hiện đang học lớp 2.cháu được BS của trung tâm Sao Mai - hà nội chuẩn đoán là: tk + chậm phát truển trí tuệ nhẹ. nhưng e thấy BS chỉ làm test denver và đo điện não đồ. vậy em muốn lam test thẩm định cho cháu để có kế hoạch can thiệp thi có thể làm ở đâu? ở Hà Nội có trung tâm nào không? nếu không có thì em phai dăng kí ở trương Ban Mai như thế nào và mất bao lâu?
e mong a cho em lời khuyen để có thể có biện pháp tôt nhât giúp con.Cam ơn anh nhiều
meminh
 
Bài viết: 14
Ngày tham gia: T.Ba Tháng 8 14, 2012 6:23 pm

Trang kế tiếp

Quay về Những bài viết về Tự Kỷ

Đang trực tuyến

Đang xem chuyên mục này: Không có thành viên nào trực tuyến.26 khách.

cron